Czytanie a zrozumienie tekstu

Jak wiadomo, z powodu dysleksji dziecko czyta z trudnością – dotyczy to samego „odszyfrowywania” pojedynczych słów, nie mówiąc o sensie czytanych zdań. Aby uniknąć sytuacji, w której dziecko spędza nad tekstem dużo czasu, ale ostatecznie nic z lektury nie pamięta czy nawet tekstu nie rozumie, podczas nauki czytania powinno czytać na głos. Dzięki temu jest w stanie łatwiej rozumieć sens artykułowanych słów.

Warto dać dziecku jakąś motywację do zapoznania się z tekstem. Zadaj mu na przykład pytanie, na które ono nie zna odpowiedzi, ale którą znajdzie w leżącym przed nim tekście. Niech dziecko ma poczucie, że czyta nie dla samego czytania, wykonując żmudne ćwiczenie, ale po to, by znaleźć informację, której szuka.

Jeśli dziecko ma problem z czytaniem całymi zdaniami, pomóż mu, dzieląc poszczególne zdania czy fragmenty tekstu na logiczne grupy wyrazów, jak podaje poniższy przykład.

W kilka chwil wiewiórka i jej nowy przyjaciel dotarli na miejsce. Zdążyli w samą porę.
Mysia orkiestra zaczynała grać leśnego walca, podczas którego jury miało
wybrać zwycięzców.

Dodatkowo, aby wzmocnić rozumienie czytanego tekstu, po każdym akapicie zrób przerwę i poproś dziecko, by opowiedziało ci o przeczytanym właśnie fragmencie.

Ćwicząc z dzieckiem czytanie, warto trzymać się takiego schematu:

1. Znajdź tekst/opowiadanie, które na pewno zainteresuje twojego malucha. Kryterium wyboru, oprócz tematyki, jest to, by znał on minimum dziewięćdziesiąt osiem procent słów zawartych w tekście. Poproś, by dziecko przeczytało tekst na głos, a następnie zachęć je, by ci o nim opowiedziało.
2. Jeśli sobie nie poradzi, poproś, by przeczytało tekst ponownie po cichu, skupiając się na treści. Po każdym akapicie każ mu się zatrzymać i opowiedzieć o tym, co czyta.
3. Kiedy dziecko zacznie sobie radzić, zwiększaj stopniowo liczbę czytanych jednorazowo akapitów, aż będzie umiało opowiedzieć treść całej strony po jednorazowej lekturze.
4. Kiedy dziecku czytanie głośne i streszczanie jednej strony nie sprawia problemów, zachęcaj je powoli do czytania po cichu.
5. Jeśli dziecko ma problemy ze zrelacjonowaniem wydarzeń opisanych na jednej stronie tekstu po jednorazowej cichej lekturze, pozwól mu na czytanie akapitami i streszczanie poszczególnych fragmentów. Zasada postępowania jest taka, jak w przypadku pracy głośnej z tekstem.

Prośba o streszczenie przeczytanego fragmentu to nie jedyna forma pracy z tekstem. Warto stosować też inne ćwiczenia i zabawy, np.

• Zamiast prosić dziecko o streszczenie, zadaj mu pytania do tekstu. Postaraj się, by były to raczej pytania szczegółowe (zaczynające się od "co?", "gdzie?", "dlaczego?" itd.), a NIE ogólne (zaczynające się od "czy?").
• Wypowiedz kilka zdań nawiązujących do tekstu - niektóre zdania niech będą oparte o fakty przedstawione w tekście, inne - niezgodne z prawdą. Zadaniem dziecka będzie ocenić, czy te zdania są prawdziwe, czy fałszywe.
• Możecie streścić tekst razem, wypowiadając na przemian po jednym zdaniu. Dziecko zaczyna, mówiąc o tym, jaki był początek, ty wypowiadasz kolejne zdanie, kontynuując historię, potem dziecko formułuje następne zdanie, prezentując dalszy ciąg.
• Przygotuj wcześniej kopię tekstu, który czytacie (np. skseruj lub napisz na komputerze i wydrukuj). Po oznaczeniu kolorami logicznych grup wyrazowych (patrz przykład wyżej) i przeczytaniu całości tekstu, potnij tekst na fragmenty - zgodnie z kolorowymi oznaczeniami. Zadaniem dziecka będzie złożyć tekst w sensowną całość.
• Kopię tekstu możesz wykorzystać jeszcze inaczej. Zamaluj czarnym markerem lub białym korektorem niektóre słowa w tekście. Niech to będą słowa znaczące - istotne rzeczowniki lub czasowniki, które dziecko powinno zapamiętać, jeśli przeczytało tekst ze zrozumieniem. Zadaniem małego czytelnika jest uzupełnić luki w tekście, bazując na tym, co zapamiętało i zrozumiało po jego przeczytaniu.
• Jeśli macie trochę więcej czasu na ćwiczenie, poproś dziecko o zilustrowanie przeczytanego fragmentu.

Zadbaj o to, by ćwiczenia do tekstu były ciekawe i różnorodne. Niech dziecko poczuje, że czytanie może być fajną zabawą - nawet jeśli początkowo sprawia trochę kłopotów. Pamiętaj o tym, by zaczynać od tekstów krótkich i prostych, by potem powoli zwiększać stopień ich trudności. Wytłumacz dziecku, że błędy i problemy to naturalny składnik procesu nauki - i to nie tylko nauki czytania. Zauważaj i chwal wszystkie drobne osiągnięcia dziecka - wtedy jego motywacja do podejmowania wysiłku będzie dużo większa.