Chcę wiedzieć więcej - MAŁPY

3. Szympansy cenią sobie wygodne posłanie.

Niektóre małpy budują gniazda, w których spędzają noce. Orangutany umieszczają je wysoko na drzewach, gdzie nie muszą obawiać się ataku drapieżników. Goryle natomiast budują swoje gniazda na ziemi – to dlatego, że prowadzą one naziemny tryb życia, nie zamieszkują drzew. Z kolei szympansy są pod tym względem podzielone – część z nich swoje gniazda umieszcza wśród gałęzi, a część na ziemi.

Niezależnie od tego, czy poszczególne gatunki zamieszkują drzewa, czy nie, potrafią pływać lub mogą się tego nauczyć. Niektóre z nich unikają głębokiej wody, ale są też takie, które doskonale się w niej czują i świetnie nurkują.

Spośród wszystkich małp jedynie człowiek skolonizował cały świat. Pozostałych przedstawicieli tej grupy zwierząt spotkamy głównie w tropikach. Jedynymi kontynentami, na których małpy nie występują, są Australia i Antarktyda. W Europie żyje tylko jeden gatunek małp – magot gibraltarski. Zamieszkuje on Gibraltar, który znajduje się bardzo blisko wybrzeża Afryki.

4. Ten goryl potrafi skupić uwagę słuchaczy.

Wiele małp ma bogaty zasób sygnałów dźwiękowych, którymi przekazuje sobie informacje. Okrzyki dobrze sprawdzają się w sytuacjach, gdy wiadomość ma dotrzeć daleko – np. w przypadku ostrzegania stada przed niebezpieczeństwem. Niezwykle głośne wycie wyjców służy im m.in. do ochrony terytorium – to informacja dla ewentualnych intruzów, że dany obszar jest już zamieszkały i jeśli szukają np. pożywienia, muszą udać się w inne rejony. U goryli dotychczas opisano ponad 20 różnych odgłosów, m.in. pomruków, szczeknięć i ryków. Każde o innym znaczeniu. Pomimo że każdy gatunek małp posiada swój własny „język”, niektóre gatunki mogą rozumieć siebie nawzajem – szczególnie, gdy informacja dotyczy nadchodzącego zagrożenia.

Jednak, pomimo dużych zdolności komunikacyjnych, małpy nie potrafią wymawiać słów, jak robią to ludzie. Uniemożliwia im to budowa krtani. Swój język małpy wzbogacają natomiast licznymi gestami i mimiką (wyrazem twarzy, minami). U szympansów dotychczas poznano ponad 60 gestów. Wiele z nich łatwo nam zrozumieć, ponieważ… przypominają te, których sami używamy.

5. Małpy używają prostych narzędzi,
np. patyków.

Nie wszystkie małpy mieszkają na drzewach, lecz wszystkie potrafią się na nie wspinać. Pomagają im w tym chwytne dłonie i stopy – zazwyczaj każda z kończyn posiada jeden przeciwstawny palec.

Odpowiednia budowa dłoni sprawia, że wiele małp może posługiwać się narzędziami. Jeśli możemy coś chwycić, z łatwością możemy tego użyć. Kapucynki, gdy nie mogą dosięgnąć owocu, strącają go z drzewa kijem. Wiele małp używa także kamieni do rozbijania orzechów. Co więcej, niektóre z nich same wytwarzają, a nawet udoskonalają potrzebne im przyrządy. Przykładowo niektóre szympansy rozrywają końce patyków, tworząc w ten sposób narzędzia przypominające pędzle, które świetnie się sprawdzają podczas polowań na termity. Znane są także szympansy wytwarzające włócznie, których także używają do zdobywania pokarmu.

Używanie narzędzi, szczególnie tych własnej produkcji, świadczy o wysokiej inteligencji małp. U wielu z nich inteligencji dowodzi także to, że rozpoznają się w lustrze – patrząc na swoje odbicie, wiedzą, że widzą siebie, a nie inną małpę. To rzadkie zjawisko w świecie zwierząt. Jeszcze trudniejszym zadaniom potrafią sprostać makaki – w ostatnich latach naukowcy udowodnili, że małpy te znają się na matematyce – potrafią dodawać.

6. Zabiegi pielęgnacyjne są bardzo przyjemne.

Małpy to zwierzęta bardzo dbające o higienę osobistą. Wiele godzin spędzają na wzajemnym iskaniu się, czyli na czyszczeniu futra i trudno dostępnych miejsc ciała. Te zabiegi pielęgnacyjne służą nie tylko usuwaniu owadów i brudu z sierści. Pełnią także bardzo ważną rolę w budowaniu relacji między poszczególnymi członkami stada. Iskając się, małpy wzmacniają łączące je więzi, pomaga im to także wyciszyć się, zbudować zaufanie lub załagodzić ewentualny konflikt.

Wiele gatunków zwierząt zna ten sposób higieny – część z nich iska głównie własne futro, lecz te, które żyją w parach lub stadach niejednokrotnie iskają siebie nawzajem (np. papugi, szczury, koty i konie).

7. Orangutanie mamy są bardzo opiekuńcze.

Małpy to wyjątkowe stworzenia należące wraz z ludźmi do ssaków naczelnych. Większość z nich, tak jak my, jest aktywna za dnia – czas od świtu do zmierzchu przeznacza na obowiązki (np. poszukiwanie pożywienia czy schronienia) oraz przyjemności (np. zabawę), a po zachodzie słońca udaje się na odpoczynek. Tylko nieliczne gatunki są aktywne nocą (np. ponocnice).

Wszystkie małpy, jako ssaki, opiekują się potomstwem – małpie dziecko po urodzeniu jest całkowicie zależne od matki. W pierwszych miesiącach swojego życia pije mleko mamy i jest przez nią noszone. Stopniowo się usamodzielnia, lecz okres dzieciństwa, w trakcie którego wymaga opieki rodzicielskiej, może być bardzo długi
– u orangutanów trwa ok. 6 lat. To rekordowo długie dzieciństwo w świecie zwierząt.

Tak długi okres dorastania sprawia, że orangutany nie mają wiele potomstwa. Działalność człowieka przyczyniła się do poważnego spadku ich liczebności – a orangutany nie mogą szybko odbudować swoich populacji. Lecz to nie jedyne małpy zagrożone wyginięciem. Prawie połowa gatunków małp może niebawem wyginąć z powodu nieodpowiedzialnego i samolubnego zachowania ludzi. Wycinanie lasów tropikalnych, kłusownictwo i nielegalny handel tymi zwierzętami to przyczyny, dla których tak wiele gatunków małp obecnie walczy o przetrwanie.

8. Małpom smakują m.in. kwiaty.

Wbrew pozorom nie wszystkie małpy lubią banany. Niektóre nawet nie jedzą zbyt wielu owoców. Inne natomiast, np. małpy saki, tak uwielbiają owoce, że codziennie zjadają ich kilkadziesiąt gatunków. Szympansy także słyną ze swojego zamiłowania do tego typu posiłku, ale ich ulubioną potrawą nie są banany, tylko figi.

Wśród małp znani są typowi wegetarianie, lecz na próżno szukać gatunków, które żywiłyby się tylko mięsem. Wiele małp ma natomiast niezwykle urozmaiconą dietę – i to nie tylko pod względem gatunków roślin, jakie zjadają, ale też… rodzaju pokarmu zwierzęcego. Miłośnikami owadów są m.in. marmozety i tamaryny. Mandryle poza roślinami i insektami chętnie zjadają jaja i małe zwierzęta (np. żaby i szczury). Podobnie pawiany gustują w insektach i drobnych zwierzętach, potrafią też upolować młodą owcę lub antylopę.

Zasadniczo rodzaj ulubionego pokarmu zależy od wielkości gatunku małpy. Te małe preferują owady, gatunki średniej wielkości uwielbiają owoce, a największe żywią się głównie liśćmi.