Chcę wiedzieć więcej - NIEDŹWIEDZIE POLARNE

1. Ten miś może czekać nawet tydzień, zanim jakaś foka podpłynie do powierzchni jednego ze swoich otworów oddechowych.

Niedźwiedzie polarne dobrze pływają, ale nie na tyle szybko, by móc dogonić fokę pod wodą. Muszą więc uciekać się do innych sposobów. Każdej jesieni foki obrączkowane, które najczęściej padają łupem niedźwiedzi, wycinają w lodzie od 10 do 15 otworów oddechowych. Otwory te służą im do wynurzania się i nabierania powietrza do płuc przed kolejnym nurkowaniem. Niedźwiedzie polarne potrafią z bardzo dużych odległości wyczuć, gdzie znajdują się takie otwory i siedzą w ich pobliżu, czekając na wynurzające się co 5-15 minut foki. Czasem muszą czekać na nie kilka godzin, a czasem kilka dni, bo nie zawsze foka wynurza się w tym samym otworze. Gdy zwierzę w końcu podpłynie, niedźwiedź uderza je swoją silną łapą i wyciąga na powierzchnię.

Inną metodą polowania na foki jest skradanie się do odpoczywających na lodzie zwierząt. Niedźwiedź podchodzi do fok bardzo ostrożnie, poruszając się wtedy, gdy foki nie patrzą, a zamierając w bezruchu, gdy rozglądają się wokoło. Kiedy znajdą się w odległości około 6 metrów, zrywają się do ataku i napadają na swoją ofiarę, zanim zdąży ona wskoczyć do wody.

2. Pomruki i postękiwanie to sposób niedźwiedzi na komunikację z osobnikami swojego gatunku.

Niedźwiedzie polarne mają całą gamę sposobów komunikacji. Jednym z nich jest wydawanie różnych dźwięków w zależności od tego, w jakim nastroju znajduje się dany osobnik. I tak np. syczenie i chrząkanie to sygnał dla innych, że niedźwiedź jest zdenerwowany i lepiej do niego się nie zbliżać, a warczenie to ostrzeżenie, że niedźwiedź nie ma zamiaru dzielić się znalezionym przez siebie pokarmem. Młode niedźwiadki pomrukują, gdy jest im ciepło i przyjemnie, a głośno jęczą, jeśli zgubią się i nie mogą odnaleźć swojej mamy.

Oprócz komunikacji dźwiękowej niedźwiedzie przekazują informacje za pomocą ciała – kiwają głowami na boki, kiedy chcą się ze sobą bawić, dotykają się nosami, gdy pytają o pozwolenie na dołączenie do posiłku, a kładą po sobie uszy i obniżają głowę, przystępując do ataku. Niedźwiedzie polarne mogą pozostawiać na śniegu zapach za pomocą wydzieliny gruczołów umieszczonych na spodzie łap, co pomaga im odnaleźć partnera do rozrodu.

3. W pobliżu siedzib ludzkich niedźwiedzie polarne mogą poszukiwać odpadków jedzenia. Robią to także lisy polarne - na zdjęciu ich przedstawiciel towarzyszy niedźwiedziowi.

Niedźwiedzie polarne to bardzo ciekawskie zwierzęta. W świecie śniegu i lodu każdy nowy obiekt jest dla nich interesujący, a poruszające się na dwóch nogach stworzenie jest wyjątkowo atrakcyjne. Coraz więcej ludzi odwiedza miejsca, gdzie występują niedźwiedzie. Ludzie są atakowani zazwyczaj przez głodne osobniki, ponieważ dla nich wszystko, co się porusza, jest potencjalnym pożywieniem. Napastnikami mogą być także zwierzęta przestraszone lub sprowokowane przez zachowanie człowieka oraz niedźwiedzice w obronie swych młodych.

Konflikty między ludźmi i niedźwiedziami polarnymi nasilają się w ostatnich latach – z powodu topnienia pokrywy lodowej Arktyki niedźwiedzie są często zmuszone poszukiwać pokarmu w pobliżu siedzib ludzkich. Jest jednak kilka sposobów, by uniknąć niebezpiecznych sytuacji. Należy zawsze poruszać się w większej grupie, nie zostawiać po sobie odpadków pożywienia, a także być czujnym i wycofać się na sporą odległość, gdy tylko dostrzeże się tego wielkiego drapieżnika.

Na szczęście w Arktyce notuje się rocznie tylko kilka przypadków ataków niedźwiedzi polarnych na ludzi.

4. U niedźwiedzi polarnych najczęściej rodzi się para niedźwiadków, które towarzyszą matce przez okres ponad dwóch lat.

Niedźwiedzie polarne rodzą się między listopadem a styczniem w specjalnie przygotowanej przez samicę śnieżnej norze. Zazwyczaj na świat przychodzi para bezbronnych niedźwiedziątek – są ślepe, bezzębne, mają cienkie futro i ważą od 450 do 700 gramów. Razem z mamą pozostają w norze przez okres około 3 miesięcy, podczas którego żywią się tłustym mlekiem i rosną. Po tym czasie matka wyprowadza je po raz pierwszy na zewnątrz – ważą wtedy około 10-15 kilogramów i mają już zęby mleczne oraz gęste futro. Przez około 2 tygodnie pozostają w pobliżu nory, a następnie razem z niedźwiedzicą wyruszają na poszukiwanie pożywienia. Niedźwiedziątka, zanim się usamodzielnią, towarzyszą matce przez okres dwóch i pół roku, ucząc się technik polowania.

Dorosłe samce niedźwiedzi polarnych nie biorą udziału w opiece nad młodymi.

5. Włosy niedźwiedzi są wodoodporne, więc po wyjściu z wody wystarczy mocno się otrzepać i znów jest sucho.

Niedźwiedzie polarne mają czarną skórę, a ich sierść jest przezroczysta. Więc jak to możliwe, że wyglądają na białe? Włosy niedźwiedzi polarnych są bezbarwne i puste w środku, co powoduje rozproszenie padającego na nie światła i daje wrażenie bieli. Podobnie jest z kolorem chmur – wydają się nam one białe choć zbudowane są z przezroczystych kropelek wody.

Sierść niedźwiedzi polarnych składa się z dwóch typów włosów. Tuż przy skórze rosną włosy wełniste, które są krótkie, gęste i mocno poplątane, co izoluje ciało od zimna. Wierzchnia warstwa sierści to 15-centymetrowe włosy ościste, które zapobiegają ucieczce ciepła na zewnątrz. Są one także mocno natłuszczone, co czyni je wodoodpornymi. Sierść może stać się żółta na skutek gromadzenia tłuszczu z pokarmu oraz zabrudzenia. Jednak każdej wiosny niedźwiedzie linieją i wymieniają włosy na nowe, a ich futro wydaje się znów śnieżnobiałe.

Futro niedźwiedzi żyjących w ogrodach zoologicznych przybiera często zieloną barwę. Dlaczego? W pustych przestrzeniach ich włosów zaczynają rosnąć glony (rodzaj wodnych roślin) pochodzące ze zbiorników wodnych, które buduje się na terenie wybiegów niedźwiedzi.

6. Kąpiel w lodowatej wodzie skutecznie ochładza ciało niedźwiedzia w czasie cieplejszych dni w Arktyce.

Grube futro niedźwiedzia polarnego i warstwa tłuszczu o grubości ponad 10 centymetrów są doskonałymi izolatorami i powodują, że ciepło jest zatrzymywane wewnątrz ciała zwierzęcia. Umożliwia to niedźwiedziom polarnym zamieszkiwanie obszarów, na których temperatura spada nawet do –50°C. Tak dobra izolacja powoduje jednocześnie, że niedźwiedzie mogą się przegrzać. Dlatego zazwyczaj poruszają się one dość powoli, a po intensywnym wysiłku muszą dłuższy czas odpocząć, leżąc na śniegu lub pływając w lodowatej wodzie. W czasie cieplejszych dni (gdy najwyższa temperatura w Arktyce wynosi średnio –1°C) niedźwiedzie są mniej aktywne. Nadmiar ciepła jest także wyparowywany przez nieosłonięte sierścią części ciała, np. nos albo poprzez bogato ukrwioną skórę uszu, stóp i wewnętrznej powierzchni ud.

7. Tłuściutka foka obrączkowana jest najlepszą zdobyczą dla niedźwiedzia polarnego, ale w jej upolowanie trzeba włożyć sporo wysiłku.

Głównym pożywieniem niedźwiedzi polarnych są foki obrączkowane i wąsate, ale polują także na narwale i białuchy arktyczne (morskie ssaki należące do waleni). Nie pogardzą także padliną różnych zwierząt, np. morsów czy większych wielorybów. Zjadają także jaja ptaków, małe gryzonie, a czasem polują też na młode renifery i gęsi. W pobliżu siedzib ludzkich korzystają z różnych odpadków ze śmietników. Czasem skubią jagody i wodorosty.

Życie niedźwiedzi polarnych zależy jednak od dostępności fok, gdyż tylko one mogą dostarczyć niedźwiedziowi odpowiedniej ilości energii – zjedzenie jednej foki obrączkowanej ważącej około 55 kilogramów wystarcza na około 8 dni. Niestety dostępność tego podstawowego źródła pokarmu niedźwiedzi maleje. Wzrost temperatury powietrza i wód powoduje topnienie pokrywy lodowej Arktyki, która jest niezbędna dla niedźwiedzi, by mogły polować na foki. Zmuszone zostają do zejścia na stały ląd – pokarm tam dostępny jest mniej kaloryczny i mniej odżywczy.

Na pingwiny niedźwiedzie polarne nie mogą polować – żyją one przecież po drugiej stronie Ziemi!

8. Zaciekawiony niedźwiedź może stawać na dwóch łapach, by rozejrzeć się po okolicy. Największe osobniki osiągają wtedy wysokość 3 metrów!

Niedźwiedzie polarne żyją średnio od 15 do 18 lat. Najstarszy niedźwiedź polarny żyjący na wolności padł w wieku 32 lat, a w ogrodzie zoologicznym jeden osobnik dożył 42 lat.

Wątroba niedźwiedzi jest trująca dla ludzi, ponieważ zawiera ogromne ilości witaminy A. W niewielkich dawkach ta substancja jest nam niezbędna – utrzymuje wzrok i skórę w dobrej kondycji, jednak jej nadmiar jest bardzo szkodliwy. Przekonali się o tym europejscy wędrowcy w 1596 roku – po zjedzeniu wątroby niedźwiedzia polarnego wszyscy zginęli. Rdzenna ludność Arktyki dobrze wie o tym, że nie należy spożywać tej części niedźwiedziego ciała.

Niedźwiedzie polarne są w Arktyce drapieżnikami szczytowymi, co oznacza, że nie padają łupem innych zwierząt. Wyjątkiem jest człowiek i… inne niedźwiedzie polarne. Zdarza się, że dorosłe niedźwiedzie zabijają i zjadają mniejszych przedstawicieli swojego gatunku – takie zjawisko nazywamy kanibalizmem.

Wszelkie prawa do zdjęć są zastrzeżone.