Wprowadzenie

Co właściwie oznacza inteligencja emocjonalna? Dla mnie jest to tożsame z tym, co dawniej ludzie nazywali mądrością życiową. Ktoś tym obdarzony potrafił porozumieć się z ludźmi, żyć z nimi w zgodzie, podejmować słuszne decyzje, panować nad sobą... Dobrze by było, gdyby dziecko mogło te cechy zauważyć u rodziców i nauczyć się tego od nich. Pierwsze lekcje bowiem otrzymujemy w domu rodzinnym, kiedy jeszcze jesteśmy niemowlętami, od czułych rodziców, gdy patrzymy na miny nachylających się twarzy, na uśmiechy, przyjazne dźwięki, czułe gesty, głaskanie i delikatne poklepywanie. Myślenie i mowa też są kształtowane przez więzi emocjonalne**. Czy kiedyś jest za późno? Niezupełnie, bo dorośli też mogą się tego nauczyć, jest to dziedzina, w której zawsze możemy poczynić postępy. Nic tu nie jest orzeczone raz na zawsze. A warto podjąć ten wysiłek, bo "Kto nie potrafi rozpoznać własnych uczuć, jest zdany na ich łaskę i niełaskę".*

W jaki sposób można się nauczyć inteligencji emocjonalnej? Według Daniela Golemana, jest pięć kroków do emocjonalnej inteligencji. Te pięć kroków, to pięć etapów do poznania samego siebie i umiejętnego współżycia z ludźmi. Pierwszym krokiem jest oswajanie emocji, czyli ich dostrzeganie i poznawanie. Wszystko zaczyna się bardzo wcześnie, od powstawania, a właściwie odkrycia przez dziecko własnego „ja”…

Drugi krok to radzenie sobie z emocjami, bo to, że potrafimy je zauważyć to jeszcze nie znaczy, że jesteśmy zdolni „do tego, by się samodzielnie uspokoić, otrząsnąć ze strachu, melancholii albo rozdrażnienia”.* Życie niesie wiele nieprzewidzianych sytuacji i potrzebujemy sporej dawki samokontroli i umiejętności wewnętrznego sterowania, aby odpowiednio reagować na uświadomione emocje.

Trzecią umiejętnością jest właściwe spożytkowanie energii, jaką niosą ze sobą pojawiające się uczucia. Jest to prawdziwe wyzwanie dla rodziców, aby nauczyć dzieci, w jaki sposób użyć napływających i rejestrowanych wrażeń do realizowania potrzeb.

Kiedy potrafimy sprawnie odczytywać i „gospodarować” własnymi emocjami, łatwiej nam zauważyć, co inni czują, czego potrzebują, co chcą nam powiedzieć. Mimika i znaki niewerbalne stają się łatwiejsze do odczytania, a my stajemy się bardziej wrażliwi na innych ludzi, potrafimy się wczuć w ich położenie, rozumiemy ich myśli i uczucia i potrafimy odpowiednio na nie reagować. Czwarty stopień nazywa się empatią i jest tak naprawdę wielką sztuką, bo pozwala odnaleźć własną tożsamość poprzez więzi z innymi ludźmi.

Od tego już tylko krok do zdobycia społecznych kompetencji, które pozwalają realizować bardzo silną potrzebę przynależności i tworzyć wspólnie dla dobra rodziny czy społeczeństwa. Co to znaczy? Że uczymy się nawiązywać kontakty, budować silne więzi (nie tylko w rodzinie, kto ma przyjaciół wie, jakie to ważne), organizować grupy, rozwiązywać konflikty, pielęgnować związki, dbać o interesy rodziny lub większej społeczności.

Zapraszam do podążania wraz z nami tą drogą, krok po kroku, poprzez nasze artykuły i zamieszczone na końcu ćwiczenia, które pozwolą Wam poprzez zabawę ćwiczyć wraz z dziećmi uczenie się siebie samych i poznawanie nawzajem swojego wewnętrznego świata emocji. Jak również poszerzanie swoich możliwości panowania nad sobą i kompetencji społecznych.

Człowiek nie jest istotą samowystarczalną, oderwaną od świata, w którym żyje. Człowiek jest istotą społeczną i potrzebuje innych ludzi do tego, by żyć (nie tylko przeżyć) i by się rozwijać.