Chcę wiedzieć więcej - KURY

1. Z zapłodnionych jaj wyklują się kurczaczki.

Kury znoszą jajka po to, by się rozmnażać. Ciało kury produkuje je prawie bezustannie, lecz tylko te zapłod-
nione przez koguta dadzą początek nowemu życiu. Aby do tego doszło, komórka rozrodcza kury (z której powstaje jajko) musi połączyć się z komórką rozrodczą koguta (plemnikiem). Odbywa się to jeszcze przed zniesieniem jajka – w ciele kury.

W momencie zapłodnienia jajko jeszcze nie wygląda tak, jak możemy sobie wyobrazić, zaglądając do pojemnika w lodówce. Nie ma też pełnych rozmiarów – dopiero kształtuje się w ciele przyszłej matki. Najpierw powstaje żółtko, które następnie jest otaczane przez białko, a w dalszej kolejności – przez skorupkę.

W zapłodnionym jajku formuje się ciało pisklaka – powstaje ono z żółtka. Żółtko to również magazyn substancji odżywczych dla rozwijającego się kurczaczka. Białko pełni funkcję ochronną, zapewnia też pisklęciu zapas wody. Młody ptak już przed wykluciem oddycha tlenem – dostaje się on do wnętrza jaja przez porowatą skorupkę. W jajku znajduje się także komora powietrzna, która stanowi zapas tlenu.

Ale to nie wszystko. Żeby z zapłodnionego jaja wykluł się kurczak, potrzebna jest też odpowiednia temperatura. Z tego powodu kury bardzo dbają o swoje jaja – starannie je wysiadują i ogrzewają własnym ciałem. Po około trzech tygodniach z jaj wykluwają się kurczaki.

Jajka sprzedawane w sklepach pochodzą od kur, które nie mają kontaktu z kogutem. Poza tym są przechowywane w zbyt niskiej temperaturze, by mogło rozwinąć się w nich życie, nawet gdyby były zapłodnione. Dlatego możemy je jeść bez obaw, że skrzywdzimy pisklę.

2. Rasa leghorn jest ceniona
ze względu na dużą nieśność.

Liczba jaj znoszonych przez kury zależy między innymi od ich rasy. Wielu hodowców marzy o kurach, które znosiłyby jedno jajko dziennie. Jednak utworzenie i zniesienie jajka to dla organizmu kury pewien wysiłek
– w przypadku zapłodnienia powstałby z jaja kurczak, a więc każde jajko musi zawierać wszystkie niezbędne składniki, które odżywiłyby młodego ptaka i zapewniły mu bezpieczeństwo do czasu wyklucia się. To niemała inwestycja, dlatego potrzeba trochę czasu, aby w ciele kury uformowało się pełnowartościowe jajo.

W hodowli przydomowej (tylko na użytek gospodarza) kury znoszą jedno jajko na kilka dni – zwykle daje to około stu osiemdziesięciu jaj w ciągu roku. Istnieją jednak rasy, których nieśność, czyli możliwość znoszenia jaj, jest znacznie większa. Przykładowo kury rasy leghorn potrafią znieść aż trzysta jaj w ciągu roku. Rasy wyspecjalizowane w składaniu dużej liczby jajek są chętnie hodowane na szeroką skalę – ich jaja możemy kupić w sklepach.

Jednak rasa kury to nie wszystko. Na liczbę zniesionych jaj wpływa także sposób hodowli, wiek oraz stan zdrowia ptaka. Nawet najlepiej wyspecjalizowana kura nie zniesie wielu jajek, jeśli jest chora. Dlatego każdemu hodowcy powinno zależeć na tym, by zapewnić kurom jak najlepsze warunki – zdrową paszę, dużo ruchu na świeżym powietrzu, czysty kurnik i mało stresu. Szczęśliwa kura znosi optymalną liczbę jaj, które w dodatku są wysokiej jakości.

3. Jaja od tych szczęśliwych kur
są oznaczone cyfrą 0.

Jaja przeznaczone do sprzedaży w sklepach muszą być odpowiednio oznakowane. Z tego powodu na skorupkach widnieją pieczątki – to zakodowane informacje o pocho-
dzeniu jajek.

Na pieczątce pierwsza cyfra od lewej mówi nam o metodzie hodowli kur. Najbardziej przyjazny ptakom jest chów ekologiczny – pochodzą z niego jajka oznaczone cyfrą 0. Ptaki w takiej hodowli żyją w niewielkich stadach, codziennie spacerują po swoim obszernym podwórku i są karmione paszą dobrej jakości. Podobne warunki mają zapewnione kury z tak zwanego wolnego wybiegu, których jajka oznacza się cyfrą 1. Różnica polega głównie na tym, że kury z wolnego wybiegu żyją w większych stadach i mają nieco mniej przestrzeni dla siebie niż ptaki w chowie ekologicznym.

Zdecydowanie trudniej żyje się ptakom trzymanym w chowie ściółkowym i klatkowym. Jajka z chowu ściółkowego oznacza się cyfrą 2 – kury, które je znoszą, mieszkają w wielkich halach, z których nigdy nie wychodzą na zewnątrz. Ich stada są ogromne, a przegęszczenie i stały hałas spowodowany gdakaniem są przyczyną stresu.

Jednak prawdziwe cierpienie niesie ze sobą chów klatkowy. Jajka pochodzące z takiej hodowli poznasz po cyfrze 3. Kury, które je znoszą, całe życie spędzają w ciasnych klatkach. Nie mogą spacerować ani w ogóle swobodnie się poruszać. Wiele z nich nie ma nawet możliwości rozprostowania skrzydeł. Pasza, którą dostają, również nie należy do najlepszych, dlatego ich jajka są niskiej jakości.

Dalsze informacje zawarte na pieczątce dotyczą lokalizacji fermy. Litery kodują nazwę kraju, a kolejne cyfry to numer regionu oraz hodowli, z której pochodzą jaja.

4. Dziki przodek kury, kur bankiwa,
żyje w małych stadach.

Kura domowa pochodzi z południowej Azji. Jej przodek, kur bankiwa, do dziś żyje dziko m.in. w lasach południowo-wschodnich Indii.

Kury zostały udomowione około 8000 lat temu. Najstarsze ślady ich hodowania pochodzą z Chin. Od tamtej pory mamy łatwy dostęp do ich jaj i mięsa. Dzięki temu nie musimy na nie polować.

Z czasem hodowla kur stawała się coraz bardziej powszechna – ptaki pojawiały się w coraz większej liczbie gospodarstw, trafiając do kolejnych krajów, a także na inne kontynenty. Ludzie uczyli się opieki nad nimi, by służyły im jak najlepiej. W końcu zaczęły też powstawać różne rasy kur – jedne wyspecjalizowane w znoszeniu jajek, inne hodowane głównie dla mięsa.

Towarzysząc człowiekowi przez stulecia, kury stały się również częścią kultury. W starożytności w wielu krajach miały znaczenie religijne, nadal są bohaterami legend i baśni.

Na terenie dzisiejszej Polski kurę domową zaczęto hodować około 2500 lat temu. Wskazują na to ślady pochodzące z Biskupina.

5. Kura hamburska ma piękne
czarno-białe pióra.

Dzikiego przodka kury udomowiono, by mieć łatwy dostęp do pożywienia – jajek i mięsa. W przeszłości bardzo ceniono także kurze pierze, które wykorzystywano na przykład do wytwarzania ciepłych kołder. Z czasem zaczęto też zwracać uwagę na urodę tych ptaków.

Obecnie istnieje wiele ras kur, które wyróżniają się swoim wyglądem – niejeden hodowca skupia się na stworzeniu kolejnej pięknej odmiany tych ptaków. I tak przykładowo pióra kury jedwabistej są puszyste i bardzo miękkie w dotyku, rasa araukana ma okazałe baczki, ale jest pozbawiona ogona, a kura hamburska odznacza się ciekawym ubarwieniem piór. Co ważne, ozdobne rasy kur – poza tym, że cieszą oko właścicieli – także znoszą jajka, niektóre z nich są również chętnie hodowane dla mięsa.

6. Puchoczub to egzotyczny krewny
kury domowej.

Kaczki, podobnie jak kury, zaliczamy do drobiu, czyli do ptactwa hodowanego m.in. dla mięsa. Jednak ptaki te nie są ze sobą blisko spokrewnione. Kaczki są świetnie przystosowane do pływania i zdobywania pokarmu w wodzie. Natomiast kury to typowe ptaki lądowe. Przyjrzyj się ich stopom – silne palce i pazury wspaniale nadają się do rozgrzebywania ziemi, a nie – jak w przypadku kaczki – do „wiosłowania” .

Kura domowa jest przedstawicielem rzędu ptaków grzebiących – jak widzisz, nazwa ta jest związana z ich przystosowaniem do poszukiwania pokarmu. Większość ptaków należących do tej grupy to nieźli lotnicy (kura jest tu wyjątkiem). Dzięki silnym mięśniom skrzydeł i umiejętności błyskawicznego uniesienia się w powietrze nieraz unikają niebezpieczeństwa ze strony drapieżników. Jedną ze wspólnych cech tych ptaków jest też dymorfizm płciowy, czyli występowanie wyraźnych różnic w wyglądzie samic i samców. Samce ptaków grzebiących są większe od samic. Mają też wielobarwne, ozdobne pióra, podczas gdy samice zwykle są szarobrązowe i nie rzucają się w oczy.

Do rzędu ptaków grzebiących należy wiele gatunków, również egzotycznych. W Polsce możemy spotkać na przykład kuropatwę, bażanta i głuszca. Bliskimi krewnymi kury domowej są także między innymi: paw indyjski, śnieżnik, który żyje w Himalajach i puchoczub zamieszkujący lasy bambusowe.

7. Taki kurnik to spełnienie marzeń niejednej kury.

Kurnik to miejsce, w którym kury znajdują schronienie. Chowają się w nim przed deszczem i zimnem, szukają cienia, odpoczywają w nocy oraz wysiadują jajka. Dlatego budynek ten musi być odpowiednio skonstruowany i wyposażony – tak, by zwierzęta czuły się w nim bezpiecznie i miały zapewniony komfort.

Jednym z warunków, które musi spełnić hodowca kur, by jego ptaki były szczęśliwe, jest postawienie grzędy w kurniku. Kury uwielbiają odpoczywać na wysokości – siedząc na grzędzie, czują się bezpieczniej niż przebywając na ziemi. Dlatego właśnie na grzędach montuje się im gniazda. Kury potrafią same je sobie uwić, ale potrzebują do tego celu materiałów (siana, trawy i gałęzi), których raczej nie znajdą na podwórku. Z tego powodu gospodarze samodzielnie wiją lub kupują gotowe gniazda dla swoich kur.

Kurnik musi mieć dobrą wentylację, by nie było w nim duszno, jednak nie można dopuścić do tego, by ptaki były narażone na przeciągi. Bardzo ważne jest też, żeby do jego wnętrza docierało dużo światła słonecznego – kury (poza nocami) źle się czują w ciemnościach. Gdy mają niewystarczającą ilość światła, gorzej się rozwijają i znoszą mniej jajek.

W kurnikach nie montuje się kaloryferów, ale należy zadbać o to, by kurom było ciepło – szczególnie w chłodnej porze roku. Służy temu odpowiednie przygotowanie posadzki, ścian i dachu – tak, by izolowały wnętrze kurnika przed zimnem panującym na zewnątrz.

8. Kury są ciekawskie i inteligentne.

Kury, choć mają niewielki mózg (przynajmniej w porównaniu z naszym), wcale nie są niemądre. Coraz częściej można usłyszeć o inteligencji tych niepozornych ptaków. I to nie tylko w przypadku dorosłych samic czy samców, ale i kurczaków.

Naukowcy wykazali, że kury umieją rozpoznawać cyfry w zakresie od 1 do 5. Wykonują też proste działania matematyczne. Potrafią myśleć logicznie, planować swoje działania i często wykazują się sprytem. Podejmują decyzje, korzystając ze swoich wcześniejszych doświadczeń – to dowód na to, że potrafią się uczyć. Problem, z którym spotykają się pierwszy raz w życiu, może sprawić im trudność, lecz za każdym kolejnym razem łatwo znajdą rozwiązanie. W dodatku swojej wiedzy nie zachowują dla siebie – dzielą się nią z innymi członkami stada. A służy im do tego całkiem dobrze rozwinięty system komunikacji. Porozumiewają się bowiem przy użyciu mowy ciała oraz ponad dwudziestu różnych dźwięków.

Kury wiedzą też, co to samodyscyplina. Potrafią powstrzymać się przed zjedzeniem smakołyka, jeśli wiedzą, że ten wysiłek zostanie nagrodzony. Cierpliwie czekają, aż upłynie wymagany czas, nawet gdy ślinka im cieknie na widok pokarmu. Wystarczy przecież poczekać jeszcze chwilkę, by dostać podwójną porcję – i kury potrafią to zrozumieć! Wielu przedszkolaków nie przechodzi takiego testu. Dziecko, kiedy dostanie czekoladkę, pragnie zjeść ją od razu – nawet jeśli ma wybór: natychmiast zjeść jedną lub się powstrzymać (tak jak kura) i za pięć minut dostać w nagrodę drugą (i oczywiście zjeść wtedy obie słodkości). Mamy więc czego uczyć się od kur :).