Radzenie sobie z emocjami - SMUTEK (2)

Smutek bez wątpienia należy do tych mniej przyjemnych emocji, ale i jednocześnie do tych najbardziej pożytecznych. Pozwala pogodzić się ze stratą i przeżyć żałobę. Dzieci, podobnie jak dorośli, mają prawo do smutku. Dzięki rodzicom, krok po kroku, uczą się:

• reagować na pocieszanie,
• znajdować wyjścia ze smutku,
• rozpoznawać smutek u innych ludzi
• i okazywać im wtedy współczucie.

To bardzo ważne umiejętności.

KIEDY KTOŚ UMIERA

Bardzo często w sytuacji, gdy ktoś z rodziny ciężko zachoruje lub umiera, pragniemy pozostawić dzieci w nieświadomości, chcąc uchronić je przed smutkiem. Rodzicom wydaje się, że dwu-, trzy-, pięciolatek nie jest wstanie zmierzyć się ze śmiercią.

• Tymczasem dzieci, niczym najczulsze urządzenia pomiarowe, wyczuwają nastroje w domu. Jeśli nie wiedzą, dlaczego mama i tata są smutni - szukają winy w sobie.
• Po drugie - uczymy dzieci, że nie należy kłamać, a sami oszukujemy je w tak ważnej sprawie.
• Po trzecie - nie będziemy w stanie wiecznie chronić naszych pociech przed bólem. Kiedyś klosz ochronny zniknie i to od nas zależy, czy dzieci będą umiały poradzić sobie z cierpieniem. To rodzice nauczą je mierzenia się z bólem, przeżywania żałoby, akceptacji trudnych uczuć.

A więc nie uczmy dzieci ucieczki od problemów, zaprzeczenia emocjom, wyparcia. Jeśli rozmawiamy z dzieckiem i mówimy mu prawdę, pokazujemy, że z bólem można sobie poradzić. Są chwile trudne, ale one przemijają. Przekazujemy dziecku ważne rzeczy:

• że istnieją dobre łzy,
• że czasem każdy jest smutny,
• że umieranie jest częścią życia.

W rozmowie możemy odpowiedzieć na pytania, które się pojawiają i rozwiać lęki dziecka. Jeśli przemilczymy takie wydarzenie, wtedy pobudzamy wyobraźnię malucha i pozostawiamy go z jego lękami. Podobnie niewłaściwe, jak milczenie, jest zbyt szczegółowe opowiadanie o przebiegu choroby czy innych nieszczęśliwych wydarzeń. Zachowajmy umiar i nie bójmy się mówić "nie wiem".

UMIAR W SMUTKU

Tak, jak w innych dziedzinach życia, również w emocjach działa zasada: „Co za dużo, to nie zdrowo”. Dlatego bądźmy czujni, gdy smucą się nasze dzieci i w zależności od sytuacji i osobowości malucha - nie dopuszczajmy do eskalacji smutku. Czasem pomocne może się okazać skierowanie myśli na inne tory, poczytanie książki, posłuchanie muzyki…

W następnym odcinku: „Smutek a depresja”.