Lęk i strach - cz.2

Wyobraź sobie, że spacerujesz po rozgrzanej łące. Stajesz w najbardziej nasłonecznionym miejscu i wystawiasz twarz do słońca. To przyjemne miejsce spodobało się nie tylko Tobie. Coś się poruszyło w trawie tuż pod Twoimi stopami… Patrzysz w dół i stwierdzasz ze zgrozą, że Twoim kompanem jest żmija. Widzisz wyraźnie jej żółty zygzak na plecach. Przez głowę lotem błyskawicy przebiega słowo „wąż!”.

Co się dzieje z Twoim ciałem?

Czasem możesz nie być w pełni świadomy zachodzących w nim zmian: napięcie mięśni, walenie serca, pocenie się, suchość w ustach i drżenie. Twoje dziecko, jeśli się czymś przerazi, będzie to odczuwało podobnie. Strach znika wraz z zagrożeniem. Jeśli można – oswój dziecko z czymś, co wywołuje strach – patrz ćwiczenie.

Natomiast, jeśli Twoje dziecko ma lęki, jego reakcja fizjologiczna może być nieco inna. Mogą pojawić się dodatkowo zawroty lub bóle głowy, bóle brzucha, słabość czy ból/ucisk w klatce piersiowej („Mamo duszno mi”, „Nie mogę oddychać”).

Różne przyczyny lęku

Lęk zawsze się bierze z czegoś. Ważne jest, żeby przyjrzeć się skąd, kiedy, w jakiej sytuacji się pojawił. I zastanowić się, czy któreś z rodziców nie jest trochę lękliwe, może zbyt często boi się o dziecko: że się przewróci, że się skaleczy, że zrobi sobie krzywdę, że inni je skrzywdzą, że sobie nie poradzi…

Przyczyną lęku może być brak poczucia bezpieczeństwa. Poczucie bezpieczeństwa to jedna z podstawowych ludzkich potrzeb, niemal tak ważna jak sen lub jedzenie. Niektórzy psychologowie twierdzą, że tylko prawidłowo zaspokojona potrzeba bezpieczeństwa może zapewnić właściwy rozwój uczuciowy i pozytywne kształtowanie się osobowości dziecka. Zachwianie tego poczucia wywołuje lęk.

Jeśli masz mało czasu dla dziecka, niewiele okazji do okazywania miłości, słaby związek z dzieckiem – Twoje dziecko może czuć się niepewne i lękliwe. Dzieci potrzebują silnej więzi z rodzicami. Jeśli trudno im znaleźć kogoś, kto by je obdarzył uczuciem, na kim mogłyby polegać, czują się zagubione.

Również wychowywanie się w rodzinie pełnej konfliktów, napięć i niechęci wywołuje poczucie zagrożenia i sprzyja powstawaniu lęku. Podobnie nadmierna surowość lub opiekuńczość rodziców, pociągająca za sobą stawianie nadmiernie wysokich wymagań w stosunku do dzieci, oddziałuje negatywnie.

Co robić?

Jak nie powodować niepotrzebnie takich sytuacji, w których dziecko będzie się czuło zagrożone?

• Kiedy Twoje dziecko boi się rozstania (bez względu na to, czy to będzie 2-latek czy 8-latek) – mów dziecku, kiedy i gdzie idziesz oraz kiedy wrócisz.
• Nie strasz i nie karz w sposób: „Bo cię policjant zabierze” albo „Pójdziesz do psychologa”.
• Powiedz dziecku, co je czeka u lekarza, jak wygląda badanie albo wizyta u dentysty – niech wie, czego się może spodziewać - dorosły też się boi w nowych sytuacjach.
• Wygórowane oczekiwania też mogą rodzić lęk – że nie jestem dość dobry/a i mama przestanie mnie kochać.
• Nie porównuj dziecka z innymi, zwłaszcza starszym rodzeństwem.
• Pomóż dziecku oswoić się ze szkołą, przedszkolem, zanim zacznie do nich uczęszczać.
• Pamiętaj, że wiek 5-ciu lat, to wiek rozwoju wyobraźni – pomóż dziecku zrozumieć jak ona działa i czemu służy. Pomoże Ci w tym ćwiczenie: „Spójrz do wewnątrz”.