Inteligentnie jest odczuwać

Znam młodą, atrakcyjną kobietę, która jest niezwykle sumienna, przedsiębiorcza, dobrze zorganizowana i inteligentna. Mimo tego na palcach jednej ręki można policzyć osoby, które ją lubią. Przez to czuje ona, że życie jest dla niej niesprawiedliwe, ponieważ ona troszczy się o ludzi, ale – bez wzajemności.

Inny znajomy, odkąd pamiętam, wyróżniał się wybitną inteligencją, otrzymywał stypendia, których zazdrościli mu inni, w końcu wyjechał za granicę robić karierę naukową. Ostatnio dowiedziałam się, że wrócił, nie może znaleźć odpowiedniej pracy i naprawia sprzęt elektroniczny, żeby zarobić na życie. Dlaczego?

Nie wiemy, jakie konkretne wydarzenia to spowodowały, ale tak się właśnie dzieje, kiedy zdajemy się na sam intelekt. To efekt wychowania, w którym uczy się nas, żeby cenić głowę, a nie serce. Ci z nas, którzy instynktownie cenią serce, mają z tego powodu wyrzuty sumienia i często czują się gorsi. Wciąż nie doceniamy emocji, tłamsimy uczucia i „kombinujemy”, co jest natychmiast wyczuwane przez ciało.

Na jednym z kursów pytano nas ciągle: „a co odczuwasz w ciele?”. Niektórzy na początku w ogóle nie potrafili tego opisać, ani bliżej określić. Byli tym zaskoczeni i przerażeni. A mi nasuwa się pytanie: jakim kosztem tłumimy emocjonalną część naszej tożsamości? Uważam, że cena jest zbyt wysoka. Tą ceną jest sukces osobisty, zawodowy, towarzyski, finansowy i inne.

Większości z nas wydaje się, że kiedy myślimy o tym, co czujemy, to precyzujemy sobie nasze odczucia. Niestety tak nie jest, my po prostu mylimy myśli oceniające z uczuciami.*** Jeśli mamy słabe poczucie własnego ciała i w różnych trudnych sytuacjach mamy trudność z opisywaniem odczuć fizycznych – to mamy również słabe odczucie tego, co naprawdę czujemy. Musimy jasno zdać sobie sprawę, że myśli oceniające nie są reakcjami emocjonalnymi, ale ich skutkiem. Innymi słowy, istnieje ogromna różnica pomiędzy odczuwaniem uczuć a myśleniem o nich. Większość z nas jest specjalistami w tej drugiej dziedzinie.

Nie musimy zgłębiać własnego doświadczenia, by stwierdzić, że wszystkie emocje to zjawiska fizyczne. Pamiętacie pewnie, że odczuwaliście przerażenie jako rwanie w żołądku, smutek jako ciężar w piersi, radość jako euforyczne rozdęcie wokół serca. Jedynym doznaniem, jakie odczuwamy w głowie, jest ból.* (zobacz też Świadomość uczuć – złość).

Jak odzyskać zdolność odczuwania emocji w ciele? Już wkrótce będziecie mogli o tym przeczytać, a nawet pomóc sobie, poprzez wykonywanie odpowiednich ćwiczeń.

Tymczasem, jeśli źle się czujemy z jakimiś emocjami, zaczynamy intelektualizować nasze uczucia i przechodzimy od nich do myśli tak szybko, że nawet nie zauważamy przekroczenia granicy. Rozmyślamy, zastanawiamy się, racjonalizujemy i tworzymy scenariusze, a w efekcie udaje nam się jedynie przekształcić ból emocjonalny w nieadekwatną złość czy gniew. Popadamy w ten schemat i wkrótce dzieje się to całkowicie poza naszą kontrolą. Pozostajemy wówczas nieświadomi zarówno swoich uczuć, jak i uczuć innych ludzi. Nasze „myśli zaciemniają uczucia i ważne informacje dostarczane przez emocje”.*

Dokładne mechanizmy neurologiczne nie są jeszcze znane, ale techniki obrazowania mózgu, które pomagają naukowcom tworzyć „mapę ludzkiego serca ”, wskazują, że racjonalne i emocjonalne części mózgu są od siebie współzależne.** Jakie są tego najistotniejsze dla nas konsekwencje? W jaki sposób rodzą się emocje i jak możemy wpływać na ten proces? Czytaj w kolejnym artykule.